Forsie

Ervaringsdeskundigheid en ruimte creëren

Collega's en onbekenden vragen me vaak, ‘maar waar ben jij nou dan ervaringsdeskundig in?’ en dan willen ze graag een diagnose, iets over mijn jeugd of een gebeurtenis horen. Maar eigenlijk antwoord ik altijd dat ik (ervarings-)deskundig ben in herstel. Daar ben ik ook in opgeleid. In weer meedoen met de wereld, nadat alles verdwenen was. Weer je plek en stem hervinden, of misschien voor het eerst vinden, na alles dat je meemaakte, en met de kwetsbaarheden en krachten die je hebt. Leren leven mét je kwetsbaarheden op een manier die bij jou past.
Opgeleide Ervaringsdeskundigen zijn getraind om te ondersteunen en mee op te lopen over dat pad van herstel. Zij hebben deze weg vol hobbels en twijfel zelf ook, soms vaker, afgelegd. Die weg is afwisselend in het donker en de kou en dan weer in het licht en de warmte van de zon. De grilligheid van het herstel is ervarigsdeskundigen persoonlijk meer dan bekend.
Zij zijn getraind om niet de ander bij de hand mee te nemen of te vertellen wat zij moet doen, maar om naast haar te staan en ruimte te maken om haar te laten ontdekken welke richting ze op wil. Het mag duidelijk zijn dat een eigen gevonden en gekozen weg per definitie werkelijker, motiverender en krachtiger is, dan die door een ander is opgelegd.
Trouwens hulpvragers, cliënten, patiënten, bewoners, deelnemers en anderen mogen mij altijd het hemd van het lijf vragen over mijn ervaringen en diagnoses en hoe ik deze beleefd heb, net als ik bij hun soms doe. Want ik ga uit van gelijkwaardigheid tussen haar en mij. Wij zitten bij elkaar in de eerste plaats als mensen met ervaring in ontwrichting, de eenzaamheid en angst die dat oplevert, de stigma's, de pijn van verlies en de krachten die wij hebben en ontwikkelden.

Ruimte maken voor herstel door aandacht voor:
Stigma
Ruimte wordt gecreëerd door het samen onderzoeken welke maatschappelijke- en zelfstigma's haar belemmeren om te leven zoals bij haar past. Misschien denk je wel door je jeugd in armoede dat wie “voor een dubbeltje is geboren, nooit een kwartje wordt” of dat als mensen zouden weten wat jij hebt meegemaakt ze niets met je te maken willen hebben, of dat vanwege verslaving of een psychische kwetsbaarheid je geen recht hebt op een goed leven, net als ieder ander. Of word je door de grootste maatschappelijk opvang organisatie gewoon op de Homepagina van de website beschreven als iemand die zich “in de onderlaag van de onderkant van de samenleving bevindt”. (Is daar ook licht vraag ik me af?)
(Zelf-)stigma staat herstel in de weg.
Herstelfases
Ervaringsdeskundigen maken ook ruimte door duidelijkheid te verschaffen over herstelfases. En dat in iedere fase van herstel je andere steun nodig en wensen hebt.
Waar je nog ontwricht bent door de depressie, is het moeilijk zelf structuur te maken of voor jezelf te zorgen. Dan kan het fijn zijn dat iemand voor je deur staat en zegt, je hoeft niet open te doen, maar hier is een pannetje soep.
In een latere fase wil je de ruimte om je heen wat groter maken en kan het helpen dat je vrienden niet meer bij jou op visite komen, maar dat je jezelf motiveert ook naar een ander te gaan.
Lotgenoten
Ruimte wordt niet alleen gemaakt bij die ene mens. Ook door met lotgenoten te praten kan je ontdekken dat het niet zo vreemd is wat jij doet, en zie je anderen waarvan je het misschien nooit verwacht had, dat zij ook die ervaring heeft. Dat geeft lucht. Je bent niet de enige. Je kijkt om je heen en ziet mensen die snappen wat jij bedoelt en voelt. Eenzaamheid vermindert. In Herstelacademies en peer to peer supportgroepen vinden mensen elkaar.
Beleid
Tenslotte maken ervaringsdeskundigen ruimte voor anderen binnen beleid. Binnen de lokale inclusie agenda van gemeentes doen zij hun best drempels weg te nemen. En werken ze aan een inclusieve samenleving. Door mee te praten over ontwikkelingen.
Ervaringsdeskundigen spreken over de derde kennisbron. Naast wetenschappelijke kennis en praktijkkennis is er ook ervaringskennis. Deze wordt gebruikt bij het Kwartiermaken, bij milieurehabilitatie of het aanschuiven bij beleid voor groepen mensen die klem zitten.

Ruimte creëren is één van de taken van de opgeleide Ervaringsdeskundige.